Complete Guide: H1 Leaving Cert Irish
Edited by Leaving Cert examiners, this guide is guaranteed to give you that welcome boost. The notes span 208 A4 pages (55,000 words). If you are unhappy with the product, contact us within 2 weeks of purchase and we will issue a no qualms refund in full. Suitable for all Leaving Cert examination years.
PAPER I
Section II: Written Composition
Nathanna cainte
TSMC – Taispeáin – Sampla – Mínigh – Ceangail
Seanfhocail
Connecting words/phrases
Exclamations/opinions – neutral, negative and positive
Miscellaneous
Óráid – Tús agus Críoch
Díospóireacht – Nathanna úsáideacha, tús agus críoch
A debate on school uniform – An tábhacht a bhaineann le héide scoile a chaitheamh
Irish in the year 2018 – Should it be made an optional subject? – An Ghaeilge sa bhliain 2018 – Ar chóir don Ghaeilge a bheith mar ábhar roghnach? (Díospóireacht)
The Health System – Does It Need to Be Improved? – Díospóireacht – An Córas Sláinte – An bhfuil gá feabhas a chur air?
We have an effective government in this country at the moment – Díospóireacht – Tá rialtas éifeachtach againn sa tír seo faoi láthair
Aiste
The future of Irish – Todhchaí na Gaeilge
COVID-19 – An Coróinvíreas
Alcohol and drugs – Alcól agus drugaí – fadhbanna móra an lae inniu
Crime and violence in Ireland – Coiriúlacht agus Foréigean in Éirinn
The refugee crisis – Géarchéim na dTeifeach
Mental health – Aiste meabharshláinte
Environment and climate change – An Timpeallacht agus Athrú Aeráide
Immigration – Tionchar na hInimirce
Housing crisis – Géarchéim na Tithíochta
Problems in the lives of young people – Is iomaí trioblóidí agus trialacha a bhíonn ag daoine óga inniu
Social media – An maitheas is an donas a bhaineann leis na meáin chumarsáide
The decline of the Irish Language – An Ghaeilge agus a bhfuil i ndán di
Sport (from a non-athlete’s perspective) – Tábhacht an Spóirt i saol an duine
The education system in Ireland – Tá ár gCóras Oideachais as data ar fad
Brexit – An Breatimeacht
Ukraine – An Úcráin
Cost of living – Costas Maireachtála
PAPER II
Q2: Studied Prose
Oisín i dTír na nÓg
Maidir leis an scéal béaloidis Oisín i dTír na nÓg, déan plé gairid ar do rogha dhá cheann de na ceannteidil seo a leanas:
(i) An pháirt a ghlacann Niamh Chinn Óir sa scéal.
(ii) Cruachás Oisín ón uair a d’fhág sé Tír na nÓg.
(i) An pháirt a ghlacann Pádraig Naofa sa scéal.
(ii) Scríobh síos dhá shampla den áibhéil sa scéal agus déan plé gairid ar gach ceann díobh.
An Gnáthrud
“Gearrscéal cumasach, dorcha é An Gnáthrud a chruthaíonn pictiúr ina steillbheatha de Bhéal Feiriste dúinn le linn na trioblóidí”
Hurlamaboc
“Faighimid léargas cumasach ar an sort saoil a chaitheann lucht an rachmais sa sliocht seo as an úrscéal Hurlamaboc”
Dís
“Tugann an gearrscéal Dís léiriú an-mhaith ar na fadhbanna a bhíonn idir lánúineacha pósta.”
“Tá léiriú sa ghearrscéal Dís ar shaol agus ar mheon bhean Sheáin.” Déan plé ar an ráiteas sin.
Cáca Milis
Maidir leis an ngearrscannán Cáca Milis, dean plé gairid ar an gcaidreamh atá, dar leat, idir na príomhphearsana ann agus an bhforbairt a dhéantar ar an gcaidreamh sin.
An Lasair Choille
Carachtracht ar Shéamas, Carachtracht ar Mhicil, Carachtracht ar Mhíoda, Téama an dráma, Meafar – Binncheol, Ceist: “Tugtar léargas dúinn sa dráma An Lasair Choille ar chruachás Shéamais agus ar an tionchar a bhíonn ag Micil air.”
Q3: Studied Poetry
Géibheann
“Déan cur síos ar an úsaid a bhaineann an file as an gcodarsnacht sa dán seo”
“Notaí ar an bhfile”
Colscaradh
2015 Ceist 3A: “Tá codarsnacht idir dhá thuiscint dhifriúla ar an bpósadh sa dán Colscaradh (thíos).” É sin a phlé.
Cad é an mothúchán is mó a mhúsclaíonn an dán seo ionat féin? (Is leor pointe amháin eolais as an dán mar thacaíocht le do fhreagra.)
Cé a chum an dán seo? Scríobh nóta gairid ar shaol agus ar shaothar an fhile.
Mo Ghrá-sa (Idir Lúibíní)
2013 Ceist 3A: “Tugann an file cur síos éifeachtach greannmhar dúinn ar an bhfear sa dán Mo ghrá-sa (idir lúibíní) (thíos).” É sin a phlé.
Cén éifeacht a bhaineann le húsáid lúibíní sa dán seo? (Is leor pointe amháin eolais.)
Cé a chum an dán seo? Scríobh nóta gairid ar shaol agus ar shaothar an fhile.
“Baineann an file úsáid éifeachtach as íomhánna den dúlra chun téama an dáin a léiriú”. Déan plé ar an ráiteas seo.
An tEarrach Thiar
Téama an dáin (extended)
2016 Ceist 3A: Cad é an príomhthéama sa dán An tEarrach Thiar (thíos), dar leat? Déan plé ar na híomhánna a úsáideann an file sa dán chun an príomhthéama sin a léiriú. Cad é an mothúchán is láidre a léiríonn an file sa dán seo? (Is leor pointe amháin eolais as an dán mar thacaíocht le do fhreagra.) Úsáideann an file go leor aidiachtaí sa dán. Roghnaigh dhá cheann de na haidiachtaí sin agus déan plé gairid ar an tábhacht a bhaineann leo sa dán, dar leat.
2019: “Cuimhní an fhile ar nósanna a bhain le saol an oileáin ina óige atá sa dán An tEarrach Thiar (thíos).” É sin a phlé.
Cén mothúchán is mó a mhúsclaíonn an dán seo ionat féin? (Is leor pointe amháin eolais as an dán mar thacaíocht le do fhreagra.)
Cé a chum an dán seo? Scríobh nóta gairid ar shaol agus ar shaothar an fhile sin.
An Spailpín Fánach
“Faighimid léargas iontach sa dán seo ar shaol crua an Spailpín Fánach agus ar an saghas oibre a bhí ar siúl aige”
“Nótaí ar an bhfile- Éire ag deireadh na hochtú haois déag”.
Q4: Additional Literature / Litríocht Breise
Translations – Colmáin, Caoineadh Airt Uí Laoghaire, Fill Arís – i m’fhocail féin
Fill Arís
2014 Ceist 4F: Cad é príomhthéama an dáin Fill Arís (thall), dar leat? Déan plé ar fhorbairt an phríomhthéama sin ó thús deireadh an dáin….
Cén Meafar is mó a sheasann amach duit ón dán
Cén mothúcháin is láidre sa dán seo
Nótaí ar an bhfile
Friotal agus Codarsnacht
Colmáin
2015 Ceist 4F: Cad é príomhthéama an dáin Colmáin (thall), dar leat? Déan plé ar an léiriú a dhéantar ar an bpríomhthéama sin ó thús deireadh an dáin.
Cén t-atmaisféar atá sa dán seo, dar leat? Is leor dhá phointe eolais. Bíodh tagairtí cruinne agat do théacs an dáin i do fhreagra.
Éiceolaí
2013 Ceist 4F: Cad é príomhthéama an dáin Éiceolaí (thall), dar leat? Déan plé gairid ar an gcaoi a ndéantar léiriú ar an bpríomhthéama sin ó thús deireadh an dáin. (Pléigh dhá theicníc fhileata, ar a laghad, i do fhreagra.)
An teideal oiriúnach ar an dán é “Éiceolaí”, dar leat? Tabhair dhá fháth le do fhreagra.
Caoineadh Airt Uí Laoghaire
Cén léiriú a thugtar dúinn ar an gcineál duine é Art Ó Laoghaire sna línte 8-35
Mínigh na línte i d’fhocail féin
An dán a chíoradh faoi na ceannteidil
1) Tréithe na caointeoreachta 2) Meadaracht
A Chlann
Déan cur síos ar an gcodarsnacht atá idir dearcadh na máthar agus dearcadh a clainne ar an saol.
An úsáid a bhaintear as an Modh Coinníollach sa dán
An léiriú a fhaightear ar chreideamh na máthar
A Thig Ná Tit Orm
Maidhc Dainín – Nathanna
Maidhc Dainín agus Ceol sa dírbheatháisnéis A Thig ná Tit Orm
Maidhc Dainín sa Bhunscoil
Maidhc Dainín agus Peil sa dírbheatháisnéis A Thig ná Tit Orm
Maidhc Dainín agus Greann sa dírbheatháisnéis A Thig ná Tit Orm
Maidhc Dainín sa Cheardscoil sa dírbheatháisnéis A Thig ná Tit Orm
An Triail
Faighimid léiriú diúltach ar shochaí na hÉireann sna seascaidí sa dráma seo.
Mioncharachtair: Mailí agus Colm Ó Sé
Mioncharachtair: Seáinín an Mhótair agus Bainisteoir na Monarchan
Príomhcharachtar: Pádraig Mac Cárthaigh
Príomhcharachtar: Bean Uí Chathasaigh
ORAL
Leideanna – Sraith Pictiúr (sraith tips)
Leideanna agus leagan amach don Scrúdú Béil (oral tips and layout)
Nathanna breise don Scrúdú Béil (extra phrases for oral)
Notes on conversation (introduction, my family, myself, my area, school, hobbies)
What does the guide not cover?
The guide has plenty of useful samples to be used as templates for the one you will write for in the exam. Please note that we do not cover:
– Sample answers for the Extra Prose except An Triail and A Thig Na Tit Orm.
– Notes/Samples on the listening comprehensions, as this is purely a matter of practice.
– Notes/Samples on the prós and filíocht “Roghnach” questions, as this is not widely answered compared to the 5 named poems and prose included above.
With this guide, you will get:
priority access to 625Lab: we will give you feedback on one typed up essay corrected. Use the 625Lab submission form and your essay will be moved to the top of the queue
priority access for Leaving Cert study advice. Email answer@625points.com with your query
notes as detailed above
Does it come in the post?
It’s a download, so there’s no need to wait for the postman. You automatically get a download link straight into your email inbox. If you run into any problems with the download, we will sort you out – simply reply to the email you get from us.
Can I print it?
Yes. All notes are printable.
€45
Click the button above and securely check out with your PayPal or simply use your card (we use Stripe to process card payments).
As a special thank you from us, our email with the download link will also contain a discount code for your next purchase.
